سم زمستانه از مهمترین دورههای سم پاشی در باغات بوده که بیشترین طیف اثر را در کاهش جمعیت آفات و بیماریهای درختان در سال پیش رو خواهد داشت. با توجه به دسته بندی گیاهپزشکی سم زمستانه به دو نوع تقسیم میشود. که در صورت نیاز هر دو سم پاشی باید بصورت جداگانه و با فاصله ای حداقل یک هفته انجام شود.
سم زمستانهی حشره کش: که شامل استفاده از ترکیبات روغن ولک و سموم فسفرهی دیازینون ، دورسبان و یا اتیون میباشد. (دقت داشته باشید که سم اتیون در برخی از ارقام گلابی حساسیت هایی ایجاد کرده و موجب ایجاد تنش میشود، و بهتر است در باغات گلابی از دورسبان یا دیازینون بجای آن استفاده شود).
در این نوع از سم پاشی زمستانه استفاده از سموم فسفره ی دیازینون و یا اتیون به نسبت 2 در هزار ( 2 لیتر سم در هزار لیتر آب) و ترکیب آن با روغن ولک به نسبت 2 درصد ( بیست لیتر روغن ولک برای هزار لیتر آب) استفاده میکنیم. سم اتیون را با روغن ولک مخلوط کرده و در منبع سم پاشی بخوبی هم میزنیم . سپس بوسیلهی سم پاش موتوری و یا دستی تمام نقاط تنه و شاخهها (قسمت هایی که شپشکها با چشم قابل مشاهده میباشند را بیشتر اهمیت دهید) را به محلول سم آغشته میکنیم.
جالب است بدانید که برخی شپشکها روی سطح پشتی بدن خود سپری دارند که باعث میشود سموم تماسی به بدن حشره برخورد نکند. دلیل اصلی موثر نبودن سموم در تابستان روی شپشکها همین موضوع است. اما در سم پاشی زمستانه درصد بالای روغن ولک موجود در سم باعث میشود سپر روی بدن حشره توسط روغن نرم شده و سم بتواند به داخل بدن حشره نفوذ کند. در تابستان به هیچ عنوان نمیتوانید این درصد از روغن ولک را در سم استفاده کنید.
این عملیات باعث از بین رفتن تخمها و آفاتی که در حال زمستان گذرانی در بخشهای مختلف شاخه و تنهی درخت میباشند شده و جمعیت آفت در سال پیش رو را تا حد چشمگیری کاهش میدهد. از جمله آفاتی که در سم زمستانه مهم بوده و کنترل میشوند میتوان شپشک ها، پسیل ها، انواع کرمهای چوپخوار، شتهها ، کنهها و… را نام برد.
زمان سم پاشی زمستانه: بهترین زمان برای سم پاشی زمستانه در تقویم سم پاشی درختان میوه بهمن و اسفند ماه و قبل از تورم جوانهها میباشد. به محض ظهور جوانهها استفاده از سم زمستانه باعث سوختگی نوک جوانهها میشود.
_ توجه داشته باشید مقدار دز ذکر شده برای سموم فوق فقط برای سم پاشی زمستانه بوده و در خارج از این زمان سبب بروز سوختگی برگها و ایجاد تنش به گیاه میشود. استفاده از روغن ولک در فصول غیر زمستان فقط با نظر کارشناس گیاهپزشکی در صورت لزوم و طبق دستور کارشناس مقدار مصرف تعیین میگردد.
_توجه داشته باشید که در سم پاشی زمستانه اهمیت سم پاشی رو ی تنه بیشتر از شاخهها میباشد. بخصوص اگر روی تنه درز و شکاف بیشتری وجود داشته باشد و تنهی درخت حالت پوسته پوسته به خود گرفته باشد. زیرا این درز و شکافها محل زمستان گذرانی و تخم ریزی آفات میباشد.
2- سموم زمستانهی قارچکش و باکتری کش : استفاده از سموم زمستانهی باکتر کش و قارچ کش که معمولا برای اینکه طیف گستردهتری از بیماریهای گیاهی باکتریایی و قارچی را کنترل کند از ترکیباتی مثل اکسی کلرور مس و یا بردوفیکس(مخلوط بردو) استفاده میشود.
برای مقابله با بیماری لب شتری هلو یا همان پیچیدیگی برگ هلو نیز میتوان در پائیز و یا همزمان با باز شدن جوانهها از ترکیب اکسی کلرور مس به نسبت 5 در هزار استفاده نمود.
برای کنترل لکه غربالی درختان میوه هسته دار، محلول پاشی اکسی کلرور مس به نسبت 5 در هزار،(و یا بردوفیکس 10 در هزار) در سم پاشی پائیزه بعد از ریزش برگها ، و یا در سم پاشی زمستانه (حدودا اسفند ماه) و تکرار آن بعد از ریزش گلبرگ ها( در این مرحله مقدار مصرف بردو فیکس به سه در هزار کاهش مییابد) و در صورت لزوم تکرار به فاصله 14 روز صورت میگیرد.
برای کنترل آنتراکنوز گردو، محلول پاشی اکسی کلرور مس به نسبت 5 در هزار، دو نوبت سم پاشی زمستانه بعد از ریزش برگها و دو نوبت سم پاشی بهاره بعد از ریزش گلبرگها انجام میشود.( مرحلهی قبل از تورم جوانه و ایجاد شکوفه میتوان از ترکیب بردوفیکس به میزان 10 در هزار استفاده نمود).